Plan Miejscowy Osi Saskiej – jak go ugryźć?

To potężny kawał Śródmieścia, w bezpośrednim sąsiedztwie Krakowskiego Przedmieścia, z placami Piłsudskiego, Teatralnym, Bankowym, z Ogrodem Saskim. Trudno o ważniejsze miejsce w Wawie i w Polsce. Zanim przystąpimy do sporządzania planu miejscowego dla tego terenu podyskutujmy czego właściwie chcemy. Dzisiaj o Osi Saskiej.

Oś Saska – czym to się je?
Oś Saska, Oś Saska – wszyscy powtarzają to jak zaklęcie. Nawet w nazwie planu jest ta Oś Saska. Tylko czy wszyscy wiedzą o co cho? Przed wiekami sprawa była jasna, bo wzdłuż Osi był zorganizowany kawał miasta. Po lewej i po prawej budynki, które stanowiły swoje lustrzane odbicia. Oś Saska była osią symetrii, która dzieliła układ urbanistyczny na dwie identyczne połowy – nie tylko Pałac Saski można było podzielić na pół i dwie połówki odpowiadały sobie idealnie.

Pałac Saski wraz z propozycją kształtu nowych oficyn (fot. Grupa M20)

Również dwie oficyny Pałacu stojące naprzeciwko siebie były jak dwie połówki jabłka. Po drugiej stronie Pałacu, w Ogrodzie aleje i alejki też tworzyły system idealnie symetryczny wzdłuż tej samej osi. Po drugiej stronie Ogrodu Oś organizowała według tej samej zasady zespół budynków wojskowych.

Jak to wygląda dzisiaj
Dzisiaj po tym założeniu została nazwa i resztki. Nie ma ani Pałacu Saskiego, ani jego oficyn. Zamiast nich jest wielki pusty wygon. Hotel Europejski i budynek Garnizonu Warszawa to relikty tego założenia. Za placem Żelaznej Bramu w poprzek Osi stoi Pałac Lubomirskich – przekręcony na rolkach wiosną 1970 roku, tak żeby „złapał” oś. Za nim dwie hale mirowskie i jeszcze dalej, już za Jana Pawła stara remiza strażacka i kościół. Wszystkie te miejsca łączy jedno: zaniedbanie.

Plac Piłsudskiego – stan obecny

W latach siedemdziesiątych na Osi, ale przy Krakowskim Przedmieściu postawiono w krzakach pomnik Prusa, w latach dziewięćdziesiątych pomnik Piłsudskiego, w dwutysięcznych płytę z brązu na której jest zaznaczona oś i wyrysowane całe założenie tak jak wyglądało w XVIII wieku.
Nie chodzi o to, aby na tej kresce poustawiać kolejne pomniki albo rzeźby, bo będą wyglądały jakby stały w kolejce po mięso. Nie na tym polegała Oś Saska. Jeżeli chcemy ją zachować, a raczej odtworzyć, to trzeba się zająć odtwarzaniem budynków, które stały wzdłuż Osi po obu jej stronach i tworzyły uporządkowane, symetryczne założenie osiowe. To boki tworzą oś, a nie kreska na nawierzchni.

Podstawowe pytanie to czy odbudowywać Pałac Saski? I czy sam czy z oficynami? A jeśli tak, to w jakim kształcie architektonicznym?

 PRZYPOMINAMY

Tu możesz pobrać szablon wniosku do planu

Zobaczy wypełniony szablon na przykładzie naszego wniosku do MPZP Foksal